Çini'de Kullanılan Malzemeleri Nelerdir?

Çini sanatı hem teknik anlamda bir ustalık hem de estetik bir bakış açısı gerektirir. Geleneksel sanatlar arasında en önemli olanlardan biri çini sanatıdır ve bu sanatı icra ederken olabildiğince kaliteli malzemeleri kullanmak gerekir. Çini sanatının son halini alması için pek çok aşamadan geçmesi gereklidir. Seramik formun hazırlanması, desenlerin aktarılması, boyanması, sırlanması ve fırınlanması gibi aşamaların her biri son derece önemlidir.

Kullanılan malzemeler ise çini eserlerinin görünümünü, kalitesini ve dayanıklılığını doğrudan etkiler. Peki, başarılı bir çini çalışması yapmak için hangi malzemelere ihtiyaç vardır? Çini çalışmalarında kullanılan malzemeleri "ana malzemeler" ve "desen oluşturmak için malzemeler" olmak üzere iki farklı kategoride ele alabiliriz.

1. Çini Yapımında Kullanılan Ana Malzemeler

Çini çalışmalarında desen aşamasına geçmeden önce seramik bir zemin oluşturmak gerekir. Bu aşamada kullanılan malzemeler ise şöyledir:

• Killi Toprak (Çamur)

Çini çamuru ya da seramik çamuru olarak da adlandırılan killi toprak çini çalışmalarının ana malzemesidir. Açık renkte olan bu çamurun hazırlanmasında killi toprak kullanılır. Yoğurma yöntemi ile şekil verilir ve sonrasında da bisküvi pişirme olarak da bilinen ilk pişirme işlemi gerçekleştirilir.

• Kalıp

Kullanılması gereken malzemelerden biri de kalıptır. Elbette çamura elle de şekil verilebilir ancak genellikle muntazam bir form elde etmek için kalıp kullanımının tercih edildiğini söyleyebiliriz. Kalıplar, standart boyutta ve ölçülerde çok sayıda tabak, kase, vazo ya da benzer obje elde etmeyi de sağlar.

• Sır (Glaze)

Sır, çini yüzeye cama benzeyen bir parlaklık kazandıran ve objenin dış etkenlere karşı korunmasını sağlayan materyaldir. Şeffaf sır çeşitleri ile kullanılan renk ve desenlerin çok daha etkileyici görünmesini sağlamak mümkün olur. Fırınlama sırasında sır erir ve yüzeye mükemmel bir şekilde tutunur.

• Bisküvi (İlk Pişirme Ürünü)

Bisküvi olarak adlandırılan ise çamurun şekil verilmesinden sonra fırınlanması ile elde edilen objedir. Boyama ya da desen için hazır hale gelen bisküvi ürünler fırınlama sırasında sertleşir ve kullanıma hazır olur.

• Fırın

Çini çalışmalarında bisküvi ürün elde etmek ve sırın yüzeye yapışmasını sağlamak için fırın da kullanılır. 900 ila 950 derece sıcaklık sunabilen çini fırınları da çini çalışmalarında kullanılan temel malzemelerden biridir. Fırının hem kalitesi ve sıcaklığı eşit yayması hem de sıcaklık kontrolünün hassas biçimde yapılması büyük bir önem taşır.

1. Desen Oluşturmak İçin Kullanılan Malzemeler

Desen oluşturmak için de bazı malzemelere ihtiyaç duyulur. Hangi malzemelerin daha sık kullanıldığını sizlere kısa bir liste halinde aktarabiliriz:

• Desen Kağıdı (Şablon Kağıdı)

Desen ve motiflerin bisküvi yüzeye aktarılması için desen kağıdı çeşitleri kullanılabiliyor. Kömür tozu kullanılarak şablon kağıtları aracılığı ile desenler yüzeye geçiriliyor. Özellikle çini çalışmalarına yeni başlayanların desenlerin uygulanmasını daha kolay kıldığı için şablon kağıdı çeşitlerini yaygın şekilde kullandıklarını söyleyebiliriz.

• Kömür Tozu

Çini çalışmalarında kullanılan malzemeler arasında kömür tozu çeşitleri de yer alıyor. Kömür tozu, desen aktarımında kullanılan bir malzemedir. Geleneksel çini çalışmalarında kullanılan kömür tozunun dikkatli kullanılması durumunda desenlerin yüzeye muntazam bir şekilde çıkması sağlanabilir.

• Kontur Fırçası ve Kontur Boyası

Desenlerin netleştirilmesi ve sınırlarının belirlenmesi için kontur fırçası ve kontur boyası çeşitleri de kullanılır. Koyu mavi ya da kahverengi tonlarında olan kontur boyaları deseni çerçevelemeyi sağlar. Bu sayede desen çalışmalarının çok daha kolay ve kusursuz bir şekilde gerçekleştirilmesi mümkün olur.

• Çini Boyaları

Desen çalışmalarının uygulanabilmesi için çini boyası çeşitlerine de ihtiyaç duyulur. Çini boyaları özel renk pigmentleri içerir. Yüksek sıcaklıkta renklerini koruyacak bir forma sahip olduklarından çini çalışmalarının fırınlanması gibi aşamalarda zarar görmezler. Çini boyalarında ana renkler karıştırılarak istenen her ara ton kolayca elde edilebilir.

• Boya Paleti ve Karıştırma Fırçaları

Boyaları kullanabilmeniz ya da karıştırabilmeniz için palete ve boya karıştırma fırçalarına da ihtiyacınız olacaktır. Genellikle sulu boya paletleri tercih edilir çünkü bu paletlerde boyanın akmasını önleyecek yuvalar bulunur. Bu sayede boyalar akmadan palete konabilir ve konforlu şekilde kullanılabilir. Boya karıştırma fırçaları ise genellikle farklı uç kalınlıklarına sahiptir.

• Astar Malzemesi

Her çini sanatçısı olmasa da bazı sanatçılar astar malzemeleri de kullanabiliyor. Bu sayede desen ve renklerin yüzeye çok daha net ve pürüzsüz bir biçimde geçmesini sağlayabiliyorlar.